به گزارش ملایری‌ها؛ مش رحمان، پیرمردی اهل روستای میوا (می‌آباد) در شهرستان ملایر است. پیرمردی که چین و چروک‌های صورتش نشان از سال‌ها زحمت و تلاش در باغ و مزرعه دارد و گویای نقش بی‌ادعای او و دیگر کشاورزان در تولید کشور است. مش رحمان خوش‌صحبت با حال خوب و لبخندی دلنشین، پذیرای من بود و با وجود این‌که از فروش نرفتن کشمش‌های باغش ناراحت بود؛ اما با روی گشاده از من پذیرایی کرد.

مش رحمان گفت: دلال برای خرید محصولات زیاد است، اما آنان هر کیلو کشمش را به قیمت ۱۴ تا ۱۵هزار تومان می‌خرند که با این قیمت کم نمی‌توانم آن را بفروشم و مجبورم تا افزایش قیمت صبر کنم.

او افزود: به‌دلیل این‌که زمان زیادی از انبار کردن کشمش‌هایم می‌گذرد شیره کشمش‌ها خارج شده و نگران خشک شدن بیش از حد آن‌ها هستم، اما نه می‌توانم با این قیمت کم آن‌ها را بفروشم و نه می‌توانم کشمش را نگهداری کنم.

هزینه‌های بالای نگهداری از باغ‌های انگور
در این روزهای کرونایی، نبود درآمد ثابت و هزینه‌های بالای نگهداری از باغ انگور ازجمله مشکلاتی است که‌ سد راه باغداران ملایری‌ شده و دست‌شان بیش از پیش خالی شده است، باغدارانی که حاصل دسترنج‌شان تولید سالانه ۲۴۰هزار تن انگور در این شهرستان است.

به گزارش مراجع رسمی شهرستان ملایر،‌ از حدود ۱۱هزار هکتار باغ انگور در این شهرستان، سالانه درصورتی‌که شرایط آب و هوایی خسارتی به باغ‌ها وارد نکند، حدود ۲۴۰هزار تن انگور برداشت می‌شود که از این میزان ۱۸۰هزار تن به کشمش تیزابی تبدیل شده و به ۳۰کشور جهان صادر می‌شود. انگوری که امسال خرید آن از باغدار و صادراتش با مشکلات جدی همراه شده است.

رکود بازار و کاهش صادرات کشمش
مدیر جهاد کشاورزی ملایر با بیان این‌که‌ ۱۰درصد انگور تولیدی در ملایر معادل حدود ۲۴هزار تن به‌صورت تازه‌خوری است، گفت: سالانه حدود ۱۷هزار تن انگور ملایر به شیره انگور، بیش از ۱۴هزار تن به کشمش سایه‌خشک، پنج‌هزار تن به سرکه و دوهزار و ۴۰۰ تن هم به آبغوره تبدیل می‌شود.

سیدمهدی میرباقری افزود: یکی از مشکلاتی که باعث رکود بازار و کاهش صادرات کشمش تیزابی شده، بحث تعهد ارزی کارخانه‌داران این شهرستان است.

او تصریح کرد: صادرات کشمش تیزابی ملایر به بعضی از کشورها همچون عراق درحالی انجام می‌شود که صادرات آن از طریق واسطه‌ها انجام گرفته و این امر باعث ریال به ریال شدن مبلغ معامله شده و متأسفانه ارز آن‌چنانی وارد کشور نمی‌شود.

میرباقری بیان کرد: متأسفانه خرید کشمش در ملایر براساس کیفیت محصولات نیست و شما هر محصولی با هر کیفیتی را به کارخانه‌دار‌ها بفروشید، با قیمتی یکسان مواجه خواهید شد.

او گفت: با توجه به این‌که ملایر شهر جهانی انگور در سازمان فائو ثبت شده است، اما انگور آن در فهرست محصولات راهبردی‌ قرار ندارد و به‌تبع سازکار مشخصی برای تعیین قیمت این محصول وجود ندارد. مدیر جهاد کشاورزی ملایر تصریح کرد: درحال‌حاضر متأسفانه حدود ۱۰هزار تن کشمش تیزابی روی دست باغداران مانده که باعث خالی ماندن جیب باغداران شده است.

نقش پررنگ دلالان
مدیر جهاد کشاورزی ملایر افزود: به‌دلیل مشکلاتی ازجمله تعهد ارزی و کاهش مشوق‌های صادراتی کشمش ما با اسم و برند صادرکنندگان ملایری صادر نمی‌شود‌ که این امر باعث پررنگ شدن نقش دلالان و ضرر باغدار و کارخانه‌دار شده است.

میرباقری با اشاره به این‌که صادرات ما با توجه به شرایط موجود خوب است، گفت: تاکنون حدود ۲۰هزار تن کشمش تیزابی به ۳۰کشور جهان صادر شده است. رقابتی نشدن بازار و قیمت‌شکنی محصول توسط کشورهای ازبکستان، ترکیه و هندوستان از دیگر علت‌های نوسان قیمت و کاهش عرضه این محصول است.

مدیر جهاد کشاورزی ملایر گفت: به‌دلیل افزایش قیمت حمل و نقل، کارتن و دیگر موارد امکان فروش کشمش توسط صادرکننده به قیمت بالاتر وجود ندارد و صادرکنندگان این هزینه‌ها را از مبلغ پرداختی به باغدار کم می‌کنند.

میرباقری گفت: با بیش‌تر شدن بازارهای هدف و نوآوری در بسته‌بندی و فروش محصولات می‌توان به‌راحتی این مشکل را برطرف کرد؛ اما برای این کار نیازمند حضور یک رایزن اقتصادی وزارت‌ خارجه در ملایر هستیم. او افزود: از راه تولید انگور در ملایر ۱۵هزار خانوار ارتزاق می‌کنند که این تعداد معادل بیش از ۶۰هزار نفر در این شهرستان است.

مشوق‌هایی برای صادرکنندگان انگور در نظر گرفته می‌شود
عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز در این‌باره گفت: قیمت کشمش متأسفانه به متغیرها و عوامل زیادی وابسته است و هر سال با فاصله یک ماهه‌ از برداشت این محصول، افت محسوس قیمت اتفاق می‌افتد.

حجت‌الاسلام احد آزادی‌خواه افزود: در جلسه‌ای که با وزیر جهاد کشاورزی، معاونان وزیر و رئیس سازمان تعاون روستایی داشتیم و با پیگیری‌های تلفنی که در این جلسه انجام شد، مقرر شد مشوق‌هایی برای صادرکنندگان این محصول در نظر گرفته شود.

او با اشاره به مصوبات جلسه افزود: در این جلسه که مدیرعامل بانک کشاورزی هم حضور داشت، مقرر شد که وام با سود 10درصد در اختیار صادرکنندگان این محصول قرار گیرد تا بتوانند این محصول را با قیمت خوب از کشاورزان خریداری کنند.

نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی گفت: صادرکنندگان به شرطی می‌توانند از این وام بهره‌مند شوند که کشمش کشاورزان را با قیمت ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان خریداری کنند.

آزادی‌خواه با اشاره به این‌که اقداماتی ازقبیل خرید حمایتی این محصول و یارانه برای کشاورز انجام گرفته بود، خاطرنشان کرد: متأسفانه این اقدامات مقطعی بودند و تأثیر آن‌چنانی را بر روند قیمت‌گذاری کشمش نداشته‌اند.

او به باغداران ملایری توصیه کرد: باغداران باید بحث سرشاخه‌کاری و پیوندک‌ها را جدی بگیرند و تنوع رقم در محصول خود ایجاد کنند تا بتوانند سهم خوبی را در تازه‌خوری این محصول داشته باشند.

از کشمش به‌عنوان یک کالای لوکس نام برده می‌شود
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی گفت: یکی از مواردی که در بحث کشمش با آن مواجه هستیم، این است که کشمش به‌عنوان یک کالای استراتژیک تعریف نمی‌شود، بلکه به‌عنوان کالای لوکس از آن نام برده می‌شود که کاربرد مشخصی نیز دارد و در سبد غیرقابل انکار خانواده‌ها همچون گندم، شکر و... نمی‌گنجد.

آزادی‌خواه افزود: این موارد باعث شده یک چالش جدی برای این کالا ایجاد شود و سرانه مصرف روزانه این کالا پایین بیاید. به‌همین منظور دولت در زمان قیمت‌گذاری محصولات به‌دلیل این‌که کشمش جزو محصولات راهبردی نیست برای آن قیمت‌گذاری انجام نمی‌دهد.

او گفت: منطقی‌ترین راه افزایش مشوق‌های صادراتی برای افزایش قیمت کشمش ملایر است که امسال با پیگیری‌هایی که شد، مبلغ 50میلیارد تومان وام با سود هشت‌درصد برای صادرکنندگان به شرطی که صادرکنندگان کشمش ملایر را حداقل با قیمت 20هزار تومان خرید کنند، در نظر گرفته‌ایم.

آزادی‌خواه بیان کرد: متأسفانه با توجه به جلسات متعددی که درباره این یارانه برگزار شد، اما مورد اقبال واقع نشده، با این تفاسیر برای 20میلیارد آن ثبت‌نام انجام شده است. اشکال در دو مورد است؛ اول این‌که برای محصول باغدار ملایری خود آن‌ها نمی‌توانند تصمیم‌گیری کنند و این کارخانه‌های کشمش هستند که برای محصول نهایی آن‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند که این مورد باعث شده اگر کارخانه‌دار‌ها بتوانند خوب صادرات انجام دهند با قیمت خوب هم خرید می‌کنند، اما اگر نتوانند صادرات خوبی انجام دهند، به‌طور طبیعی با قیمت پایین خرید می‌کنند.

ارز حاصل از صادرات کشمش باید کشور بازگردد
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی افزود: در بحث تعهد ارزی طبق قانون باید ارز حاصل از صادرات به کشور برگردد و قاعدتاً باید ارز حاصل از صادرات کشمش نیز به کشور بازگردانده شود.

او بیان کرد: صادرکنندگان ملایری عنوان می‌کنند که کشمش ملایر به ریال فروخته می‌شود، نه ارز کشور خریدار که اثبات این موضوع برای بانک مرکزی از نظر قوانین تجارت امری بعید است؛ چراکه ریال پول رایج ایران است و درصورتی‌که شما بخواهید با عراق معامله انجام بدهید، قاعدتاً باید با دینار عراق معامله شکل گیرد.

نماینده مردم ملایر و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: در بحث صنایع تبدیلی هم بخش خصوصی باید ورود کند و اگر سرمایه‌گذاری در این حوزه ورود پیدا کند، با تمام توان چه در بخش تسهیلات و چه در بخش مجوز‌ها به او کمک می‌کنیم.

آزادی‌خواه با بیان این‌که در حوزه صنایع تبدیلی با سازمان اوقاف و امور خیریه مذاکراتی انجام شده و طرح مدونی برای این سازمان ارسال شده است، افزود: منتظریم تا سازمان اوقاف از طریق منابع داخلی این سازمان در ملایر به‌سمت ساخت واحد کنسانتره انگور در ملایر برود. اکنون ۶۰واحد فرآوری انگور و سبزه پاک‌کنی با ظرفیت سالانه ۸۱هزار تن‌ در ملایر فعال هستند.

عرضه زیاد و کاهش تقاضا برای خرید کشمش

یک کارخانه‌دار ملایری هم گفت: دلیل این‌که قیمت کشمش امسال با افت مواجه شده است، مربوط به عرضه زیاد داخل و تقاضای کم بازارهای خارجی است که این مورد باعث شده قیمت این محصول صادراتی با افت مواجه شود.

مهدی پروزی افزود: از دیگر علت‌های پایین بودن قیمت خرید این محصول می‌توان به شیوع کرونا اشاره کرد که باعث کاهش تقاضا برای خرید این محصول صادراتی از سوی طرف خارجی شده است.

این کارخانه‌دار ملایری به تحریم‌های ظالمانه علیه ایران اشاره کرد و گفت: به‌دلیل وجود تحریم‌ها و عدم‌امکان برگشت پول حاصل از فروش این محصول به اجبار باید این محصول توسط دلالان و واسطه‌ها به فروش برسد که خود این مهم‌ترین عامل کاهش قیمت این محصول صادراتی است.

پروزی افزود: افزایش کرایه حمل بار، کارتن، کارگر و... ازجمله مواردی هستند که می‌توان آن‌ها را از عوامل مؤثر در کاهش قیمت خرید این محصول صادراتی از باغداران عنوان کرد.

توسعه صنایع تبدلی انگور در ملایر و البته براساس ذائقه مردم ایران و با حمایت از سرمایه‌گذارهای داخلی و خارجی ازجمله راهکارهایی است که می‌تواند مشکل باغداران ملایری را کاهش دهد تا برابر با نام و شهرت شهر جهانی انگور، مردم این خطه از مزیت‌های منطقه در تولید محصول انگور بهره‌مند شوند.

گزارش: محمد معصومی

منبع: باشگاه خبرنگاران