به گزارش ملایری‌ها به نقل از ایسنا، گردشگری، محور توسعه استان همدان است و در این میان شهرستان ملایر با پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های موجود در زمینه گردشگری می‌تواند در جذب توریست حرف اول را بزند .

بازار تاریخی ملایر؛ مرکز مبادلات تجاری

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر به خبرنگار ایسنا گفت: بازار ملاير از جمله بازارهاي سنتي و سرپوشيده دوره قاجاریه است که قدمتي افزون بر 150 سال دارد و در گذشته مركز تجاري شهر بوده و عملكرد خود را تا عصر حاضر حفظ کرده است .

ابراهیم جلیلی افزود: شالوده بازار توسط  شيخ‌الملوك به صورت راسته‌اي طبيعي كه به مسجد جامع يا مسجد شيخ‌الملوك ختم مي‌شد، پايه‌گذاري شد که با عنايت به گذشت زمان و توسعه روزافزون شهر و گسترش مبادلات تجاري و اقتصادي و نياز به فضاي مبادلاتي بيشتر افراد خيّر و نيكوكاري همچون مهرعليخان، ابوالقاسم نوري و ميرفتاح سعي در گسترش و توسعه بازار کردند .

وی ادامه داد: این افراد قسمت‌هايي ديگر را به هسته اوليه بازار كه توسط شيخ‌الملوك احداث شده بود، اضافه کردند و این اثر در سال 1355با شماره 1286/3 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .

جلیلی اظهار کرد: بازار ملاير همچون بازارهاي ساير شهرها مركز عمده فعاليت‌هاي تجاري و اقتصادي شهر بوده و به علت نزديكي و همجواري با ميدان اصلي شهر از رونق بالايي برخوردار است و همين امر باعث مراجعه مردم شهر و روستاهاي اطراف براي تهيه كالاهاي مورد نياز زندگي خود به اين بازار شده است .

وی با بیان اینکه بازار سنتی ملایر شامل دو راسته بازار شمالي، جنوبي و شرقي و غربي است، اضافه کرد: سبك معماري بازار ملاير به پيروی معماري اصيل و سنتي ايران از جمله بازارهاي دوران زنديه و صفويه به ویژه بازار وكيل شيراز و با همان الگو ساخته شده است .

جلیلی خاطرنشان کرد: اين بازار همانند ديگر بازارهاي موجود در ايران همچون بازارخوي، كاشان، تبريز، همدان، وكيل شيراز به شیوه خطي و ارگانيك يا به عبارت ديگر اندامي احداث شده و دو ورودي اصلي يكي در شمال(بازار سوخته) و ديگري در جنوب(خيابان بروجرد) دارد و پوشش بازار با طاق ضربي و بين هر طاق ضربي حجره‌اي واقع شده است .

وی افزود: بازار اصلي از يك راسته طويل شمالي- جنوبي و يك راسته فرعي شرقي و غربي تشكيل شده كه محل تقاطع اين دو راسته بازار را چهارسو(چهارسوق) مي‌نامند و گنبدی زيبا و بزرگ چهارسو را پوشش داده است .

جلیلی با بیان اینکه چهار فضاي خالي در چهارگوشه گنبد وجود دارد كه از آن براي پنجره تهويه هوا استفاده مي‌شود، یادآورشد: از ويژگي‌هاي معماري بازار ملاير وجود برف‌انداز در شرق راسته اصلي بازار است كه به علت اينكه در آن قسمت حجره‌اي وجود ندارد، مكان مناسبي براي ريختن برف است همچنين جهت راسته اصلي بازار شمالي به جنوبي است كه همين امر مانع از وزش مستقيم باد كه غالباً در ملاير از جهت غرب به شرق است، مي‌شود.

وی گفت: قسمت‌هاي مختلف مجموعه بازار عبارتند از راسته شيخ‌الملوك، بازار خان، بازار مهرعليخان، بازار كفاش‌ها، بازار سوخته، سراي ميرفتاح، سراي خان، چهارسو بزرگ و چهارسوي كوچك بازار و زورخانه بابك كه در گذشته تيمچه بوده است .

زورخانه بابک؛ قدیمی‌ترین زورخانه استان

جلیلی در رابطه با زورخانه بابک، بیان کرد: زورخانه در راسته مهرعلیخان، راسته‌اي فرعي در بازار ملاير قرار گرفته كه توسط شخص خيري به نام مهرعليخان به راسته اصلي اضافه شده و سبب نامگذاري اين راسته فرعي همين موضوع است .

وی افزود: زورخانه، نماد تمدن فرهنگ ایرانیان است و ورزش زورخانه‌ای ریشه در تاریخ کهن غنی ایران دارد، در حال حاضر تعداد زیادی زورخانه فعال در کل استان همدان وجود دارد که قدیمی‌ترین زورخانه در کل استان همدان «زورخانه بابک» در ملایر است با معماری بسیار زیبا و قدیمی كه گنبدي زيبا و بزرگ سقف را پوشش داده است و چهار فضاي خالي در چهارگوشه گنبد وجود دارد كه از آن براي پنجره تهويه هوا استفاده مي‌شود .

جلیلی با بیان اینکه این بنا در ابتدا به عنوان تیمچه(کاروانسرای کوچک) ساخته شده اما هم‌اکنون به عنوان زورخانه و محل ورزش باستانی است، خاطرنشان کرد: مرمت این بنای تاریخی در سال گذشته آغاز شد و امسال این روند ادامه می‌یابد .

وی اظهار کرد: برنامه اصلی مرمت در زورخانه بابک در بازار سنتی شهر ملایر نصب و اجرای داربست به صورت کفراژبندی، در آوردن بندها و شستن و تمیز کردن بین بندها، درآوردن و تعویض آجرهای فرسوده با نمونه مشابه سالم، اجرای ساب بدنه‌های آجری با دستگاه، بندکشی توپر نمای آجری با ملات همگون، حمل مصالح مازاد و پاکسازی کارگاه است.

ورودی‌های بازار و زورخانه ملایر باید ساماندهی شود

معاون اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان نیز با بیان اینکه از آنجا که بازار سنتی ملایر به ثبت ملی رسیده است، در سال 95 مطالعاتی را روی شهرستان ملایر انجام دادیم، گفت: امسال طرح مرمت مجموعه بازار تاریخی ملایر تهیه می‌شود .

احمد ترابی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: اولویت این طرح تعریف ورودی‌های مجموعه بازار است که طی آن در سمت خیابان بروجرد 2 ورودی و در سمت خیابان شهرداری نیز یک ورودی برای بازار درنظر گرفته شده و ما درصدد تهیه پیش‌فضا و تعریف سردرب‌ها برای این ورودی‌ها هستیم .

وی با تأکید بر اینکه باید مؤلفه‌های اصلی یک بازار سنتی، برای بازار ملایر تعریف شود، ادامه داد: در سالجاری از محل اعتبارات استانی و ملی اعتباری بیش از 500 میلیون تومان برای مرمت و بازسازی بازار سنتی ملایر به عنوان یک بازار فرهنگی- تاریخی لحاظ  کردیم که در صورت تأمین، ابلاغ و تخصیص، مرمت این مجموعه تاریخی صورت می‌گیرد .

ترابی در رابطه با «زورخانه بابک ملایر» نیز گفت: یکی از واجد ارزش‌ترین و منحصربفردترین بناهای تاریخی استان بوده و تنها زورخانه مشابه آن از لحاظ معماری «زورخانه همه‌کسی» واقع در خیابان شهدای شهر همدان است .

وی با اشاره به اینکه قدمت این بنا به دوره قاجاریه بازمی‌گردد و زورخانه بابک در مجموعه بافت تاریخی بازار قرار گرفته است، ادامه داد: از محل اعتبارات سال 95 افزون بر 17 میلیون تومان صرف مرمت و پاکسازی بدنه‌های داخلی شد .

ترابی با بیان اینکه طبق بررسی‌های اخیر انجام شده باید مرمت بام و بام‌سازی این بنا در دستور کار قرار گیرد، اظهار کرد: متأسفانه در گذر زمان مالکین و صاحبان مغازه‌های اطراف زورخانه، ورودی‌های بنا را دو قسمت و از حالت اولیه خارج کرده‌اند لذا تأکید می‌شود ورودی زورخانه بابک باید ساماندهی شود و به حالت اولیه برگردد.

گزارش از: مهناز روزبهانی