"ظریف " در این مقاله نوشت: افراط گرایی خشن را شاید بتوان عمده ترین چالشی دانست که نه فقط منطقه ما را به هم ریخته است، بلکه همه دنیا را تهدید می کند، تهدیدی که هیچ مرزی نمی شناسد. این پدیده، تهدیدی بزرگ به شمار می آید که تا کنون عراق و سوریه را در نوردیده و سایه تیره خود را بر منطقه انداخته است. روشن است که گستره جهانی این تهدید و جاه طلبی‌های آن در مناطق مختلف تاثیری منفی بر جو امنیتی و ژئوپولتیک در کشورهای همسایه ما و سراسر جهان گذاشته است.

 

اقدامات بی رحمانه‌ای که افراط گرایان خشن در تلاش های ستمگرانه خود با پاکسازی قومی و دینی در سوریه و عراق صورت داده‌اند، جهان را بهت زده کرده است. حمله در اروپا به وسیله گروه‌های مختلف الهام گرفته از القاعده، قتل عام باگا به دست بوکوحرام در 2015، حمله تروریستی در موزه ملی تونس، حمله مرگبار انتحاری علیه غیر نظامیان در جلال آباد افغانستان، سر بریدن 21 مسیحی قبطی در لیبی، قتل عام وحشتناک 147 دانشجو در کنیا در ماه های اخیر نشانی روشن از گستره وسیع تهدیدی است که افراط گرایی خشن ایجاد کرده است.

 

این پدیده چند دهه پیش با حمله شوروی به افغانستان که باعث ایجاد القاعده و طالبان شد، توجه جهانیان را به خود جلب کرد و بعد از آن با حمله آمریکا به عراق، گروه های مختلفی از القاعده در عراق ایجاد شدند و بعد از آن داعش که معمولا از آن به عنوان دولت اسلامی یاد می شود، پدید آمد. 

 

جنایاتی جدی از جمله اعدام، تجاوز، تغییر اجباری دین، شکنجه و به بردگی کشاندن زنان که داعش با بی شرمی آن را در شبکه های اجتماعی تبلیغ می‌کند، نشان از بزرگی تهدیدی است که این گروه ایجاد کرده است. جذب نیرو از بیش از 90 کشور در سراسر جهان شامل بسیاری از کشورهای صنعتی به اصطلاح "مردم سالار" غربی نشانه‌ای هشدار دهنده از سوء عملکرد ساختاری و اجتماعی بسیاری از کشوهاست که تا کنون از آن غفلت شده است. رویکرد تکفیری گروه های تروریستی این اجازه را می‌دهد که فهرستی گسترده‌تر از افراد را که قربانی بردگی و اعدام کرده‌اند، توجیه و بزرگنمایی کند. با این حال، خشم آنها از اهداف اعلام شده نیز فراتر رفته و اعضای گروه های دیگر تکفیری را نیز در بر گرفته است. موارد زیادی از سر بریده شدن اعضای گروه النصره بوسیله داعش در سوریه و برعکس آن نشان از این روند دارد. در موردی دیگر در مارس 2014 (اسفند 92 )، درگیری های داخلی زیادی بین گروه های مختلف تروریستی در شمال سوریه درگرفت که بیش از هزار کشته بر جای گذاشت. 

 

تخریب و تقدس زدایی از مساجد، حرم‌های مقدس، کلسیاها، مقبره های باستانی و معابد و خزاین قدیمی که نمادی از میراث فرهنگی غنی منطقه بود، نشان از اهداف طولانی مدت گروه های افراط گرای خشن در منطقه دارد. ظلمی که در حق ایزدی‌ها روا داشته شده است، نشان دهنده نیات و رفتار آنان با اقلیت‌ها است. استفاده از شبکه های اجتماعی برای بزرگ نشان دادن قتل عام دهشتناک 1700 دانشجوی افسری نیروهای هوایی عراق در تکریت -ژوئن 2014 (خرداد 93) - می تواند پیش پرده‌ای از سرنوشت عراقی ها در صورت شکست در برابر افراط گرایان خشن باشد. این اقدامات چیزی جز تهاجم به میراث فرهنگی غنی، متکثر، تاریخی و اجتماعی منطقه نیست.

 

ریشه افراط گرایی خشن کجاست؟

ارزش‌های انسانی مانند مهربانی، یکدلی، شکیبایی، روامداری و بخشش معمولا پیام بنیادین همه سنن دینی بخصوص اسلام هستند که در طول تاریخ تبلیغ شده‌اند. در عین حال، در دو قرن گذشته، گروه‌هایی با سابقه‌ای مشکوک و مردم فریب، تلاش کرده‌اند چهره‌ای تحریف شده و تحت عنوان خالص سازی دین، از آن ارائه کنند. آنان پیام اسلام را تغییر داده‌اند و آموزه‌های آن را به شکلی که در خدمت منافع و برنامه های کوته بینانه سیاسی شان باشد، تحریف کرده اند. آنها تلاش کرده‌اند تا عطوفت و مهربانی را از دین خارج کنند و پیروان خود را در فرایندی قرار دهند که نشانی از عطوفت در برابر مردمانی که با آنها باور مشترک ندارند و باور آنها را واقعی قلمداد نمی کنند، از خود نشان ندهند.

 

بر اساس این تعبیر نادرست، آنها تقریبا هر روایت دیگر از ادیان رقیب را رد و پیروان آن را فقط به دلیل اینکه باوری دیگر دارند، در جایی زندگی می‌کنند یا به ترکیب جمعیتی خاصی تعلق دارند، طرد می‌کنند. آنان مدعی هستند به درکی واقعی و خالص و حقیقت کلی از اسلام دست یافته‌اند. از باور من، شالوده تکفیری گرایی و دیدگاه بنیانگذارانش از چیزی که امروز ما با خشونت و افراط آن روبرو هستیم، همین است.

تا زمانی که چنین تفسیری به یک جامعه و باورمندان آن محدود باشد، حامیان این دیدگاه می‌توانند نظر خود را داشته باشند ولی مشکل از جایی شروع می‌شود که افرادی با قدرت و ثروت تلاش کنند این شکل از تفکر را در جامعه مسلمانان و سراسر دنیا رواج دهند و نه برای پاک دینی، بلکه به خاطر محاسبات و اهداف کوته بینانه سیاسی و راهبردی، آن را به دیگران تحمیل کنند. افراد و گروه های وابسته به دیدگاه های افراط گرایی بسیار مایل به پذیرش چنین تعبیر هایی از دین هستند. در حالی که اکثریت افرادی که به چنین تفسیرهایی باور دارند همواره از به کار بردن زور برای تحمیل کردن نظر خود پرهیز می‌کنند، برخی اینگونه نیستند و حتی گاه علیه نظریه پردازان خود نیز می‌شورند. این دقیقا زمانی است که افراط گرایی خشن به دنیا آمد و ریشه در آن دارد.

 

داعش چه هست و چه نیست؟

داعش گروهی اسلامی نیست: وجود و اهداف آن هیچ ربطی به اسلام و آنچه در قرآن، پیامبر و سنت های وی تصریح شده است، ندارد. داعش از اسلام به عنوان ابزاری برای جذب نیرو و جمع آوری پول استفاده می‌کند. اسلام دین مهربانی و منطق است: دین روامداری و مهرورزی. همه مسلمانان معتقد روز خود را با این آیه از قرآن شروع می کنند: «به نام خداوند بخشنده مهربان»، آیه ای که آنان در هر سوره از قرآن تکرار می‌کنند تا مهم ترین صفات خالق خود را به یاد آورند، چیزی که در منتهی درجه زندگی اخلاقی و سعادت اخروی به دنبالش هستند. رفتار بی رحمانه داعش و اقدامات جنایتکارانه این گروه علیه اقلیت‌های دینی در عراق و سوریه با آموزه های قرآنی مبنی بر اینکه «هیچ اجباری در دین وجود ندارد» (سوریه بقره، آیه 256) تناقض دارد. همچنین آیه قرآنی دیگری تاکید می کند «که هر کس کسى را جز به قصاص قتل یا [به کیفر] فسادى در زمین بکشد چنان است که گویى همه مردم را کشته باشد و هر کس کسى را زنده بدارد چنان است که گویى تمام مردم را زنده داشته است (سوره مائده، آیه 32). با وجود همه اینها، اکثریت مسلمانان اقدامات داعش و گروه های وابسته به آن را ضد اسلامی و از نظر اخلاقی تنفر آمیز می‌دانند که هیچ جایی در آموزه های اسلامی میلیاردها نفر در طول تاریخ ندارد.

مسلمانان و پیروان دیگر ادیان به مدت قرن ها در کنار همدیگر با آرامش زیسته اند. حرم‌های دینی و مناطق باستانی در سراسر غرب آسیا (خاورمیانه) متعلق به جمعیت‌های مختلف اسلامی و غیر اسلامی از همان روز های نخستین اسلامی و حتی پیش از اسلام نشان از همزیستی مسالمت آمیز مردمان مختلف با دین های مختلف است. با این حال، تخریب این آثار با ارزش قدیمی به دست افراط گرایان نشان می دهد آنان تا چه اندازه از اکثریت جامعه مسلمان در منطقه فاصله دارند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، کسانی که اصول اساسی اسلامی یعنی مهربانی و همدلی را نقض می‌کنند که بارها در قرآن و سنت پیامبر تاکید شده است، فقط اسلام را برای بهره جویی در برنامه های خودشان تحریف می‌کنند. دست کم می توان گفت سرزنش کردن اسلام برای آنچه افراط گرایان انجام می‌دهند، دو رویی است. شایان ذکر است بیشتر کسانی که اسلام را عامل عملکرد افراط گرایان می‌دانند، در دولت قبلی آمریکا به شدت حامی تجاوز به عراق بودند و با این کار می‌خواهند نقش خودشان را در ایجاد این گروه های هیولایی و آشوبی که در این منطقه ایجاد کرده اند، پنهان کنند. 

داعش فقط یک گروه تخریب گر است. به صورت عمومی، گروه های افراط گر، با هر باوری که ادعای آن را دارند، در نقطه ای از روند توسعه خود به یک گروه مخرب تبدیل می‌شوند. داعش نیز استثنا نیست. از شیوه های کنترل اجباری ذهن برای نفوذ در جنگجویان خود برای اعمال بی رحمی و شیوه های متفاوتی برای جذب نیرو استفاده می کند که از جمله آنها رسانه های اجتماعی هستند. این گروه، سرزمینی را با بی رحمی و ارعاب در کنترل خود گرفته است.

 

بر اساس تجربه و موفقیت‌هایی که ایران تا کنون در تلا ش‌های خود برای مهار و شکست دادن ریشه های افراط گرایی خشن به دست آورده است، ما حاضریم در سطوح دو جانبه، منطقه ای و جهانی نقش آفرینی کنیم. همکاری در همه سطوح برای شکست دادن داعش، جبهه النصره و گروه های همسوی آنها ضروری است زیرا آنها تهدیدی جهانی هستند که نه فقط جوامع محلی بلکه کشورهایی را که از مرکز این بحران نیز دور هستند، تهدید می‌کنند. امید داریم که نقش آفرینان منطقه ای و جهانی هر چه زودتر به اهمیت این مساله پی ببرند و در این تلاش جمعی به تعامل بپردازند.

 

 

انتهای پیام/ف