به گزارش ملایری ها به نقل از ایرنا؛از نگاه تحلیلگران تحولات مربوط به لبنان و نقش ویژه عربستان سعودی در آن ابعاد پیچیده ای دارد. هنوز دلایل اصلی این امر مشخص نیست و فهم ریشه های واقعی آن به گذشت زمان بیشتری نیاز دارد. 

واقعیت امر این است که «سعد حریری» نخست وزیر لبنان در اقدامی شگفت آور و ناگهانی در خاک عربستان و از طریق رسانه های سعودی استعفای خود از پست نخست وزیری لبنان را اعلام کرد. وی در گفت وگوی تلویزیونی خود ادعاهایی را علیه حزب الله لبنان و حمایت های ایران از این گروه عنوان کرد و تلاش کرد تا اقدامات حزب الله را به عنوان دلیلی بر ناتوانی خود در اداره امور سیاسی این کشور بیان کند. 

گفته می شود قرار است در چند روز آینده سعد حریری در بیروت به صورت رسمی استعفای خود را به رییس جمهوری لبنان تحویل دهد. 

با توجه موقعیتی که این استعفا در آن رخ داده است نمی توان نقش آفرینی و دخالت عربستان سعودی را کتمان کرد. تارنمای نشریه «نیویورک پست» در زمینه استعفای شگفت آور حریری نوشت: حریری اواخر سال 2016 به عنوان نخست وزیر لبنان منصوب شد و کابینه سی نفره خود را تشکیل داد اما اکنون شکاف در این کشور میان نیروهای وفادار به عربستان سعودی و حامیان ایران و حزب الله افزایش یافته است.

این نشریه آمریکایی افزود: اوایل این هفته «سامر السبهان» یکی از وزیران کشور عربستان سعودی در امور خلیج فارس، به شدت از حزب الله انتقاد کرد و قول داد که در روزهای آتی تحولاتی مهم رخ می دهد تا شرایط را تغییر دهد.

این وزیرسعودی پیش از استعفای حریری هم با وی دیدار داشت. وی پس از این دیدار در توئیتی نوشت دیداری طولانی و مفید با نخست وزیر لبنان داشت که در مورد نگرانی ها و مسائل گوناگونی گفت وگو شد. السبهان نوشت: اگر خدا بخواهد اتفاقات آینده خیر است .

از آن زمان توئیت های تند و انتقادی این وزیر علیه حزب الله لبنان ادامه داشت. وی حتی در یکی از آن ها عنوان کرد: آن هایی که با حزب الله همکاری می کنند تنبیه خواهند شد. به نوشته این نشریه حملات سعودی ها در روزهای پس از افزایش تحریم های آمریکا علیه حزب الله بیشتر شده است.



**پرسش های بیشمار در مورد اقدام ناگهانی حریری 

رسانه های منطقه و جهان و از جمله در لبنان از اتفاقات اخیر ابراز شگفتی کرده اند و حتی برخی آن را شوکی به جامعه سیاسی و اجتماعی این کشور دانستند. هنوز دلیل یا تحلیلی قطعی از این اقدام ارائه نشده است. 

روزنامه «دیلی استار» لبنان اقدام سعد حریری را مایه ایجاد شوک در این کشور دانست و اعتقاد دارد این حادثه باعث تغییر شرایط خواهد شد.

تارنمای شبکه تلویزیونی «الجزیره» هم استعفای حریری را دسیسه ای ارزیابی کرد و نوشت ایران پس از استعفای وی در ریاض، عربستان، ایالات متحده و اسرائیل را عامل ایجاد تنش در منطقه می داند.

این گزارش با اشاره به برخی ادعاهای حریری در مورد نقش حزب الله لبنان در این کشور و حمایت های ایران از این گروه آورده است: با افزایش رقابت میان تهران و ریاض، برخی کارشناسان این حرکت حریری و ریاض را اعلان جنگ عربستان علیه حزب الله ارزیابی می کنند. 

روزنامه «دیلی تلگراف» نیز در گزارشی نوشت: سید حسن نصرالله ، دبیر کل حزب الله لبنان اقدام حریری را سیاست دیکته شده ریاض توصیف کرد. «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان نیز اعلام کرد تازمانی که حریری به لبنان بازنگردد استعفای حریری را نمی پذیرد.

روزنامه «دیلی میل» نوشت حریری پس از ایجاد یک شوک، میهمان پادشاهی عربستان شده است. وی روز گذشته و کمتر از دو روز پس از استعفا در ریاض، با ملک سلمان دیدار کرد. رسانه های عربی این دیدار را در جهت ارزیابی شرایط لبنان دانستند. 

این گزارش نیز حریری را فردی تحت حمایت ریاض عنوان کرد و استعفای وی در ریاض و از طریق رسانه های سعودی را به عنوان نشانه ای بر این امر دانست. گزارش روزنامه انگلیسی افزود: شگفتی استعفای حریری همزمان با شوک در میان شاهزادگان عربستان سعودی صورت گرفته است.



** آینده مبهم برای لبنان

تاریخ نشان می دهد سعد حریری تحت سیطره و فشار حکام ریاض بوده است. وی حتی در سال 2009 به عنوان نخست وزیر نزد مقام های آمریکایی، از فشار سعودی ها بر خود گلایه کرد. حتی کناره گیری سال 2011 وی نیز به همین دلیل بوده است. به تازگی نیز حریری به شدت تحت فشار ریاض قرار داشت تا به تعامل با دولت سوریه نپردازد و مراقب نفوذ ایران باشد. با این حال حریری از سال 2015 و با آغاز دوره پادشاهی ملک سلمان به دلایل اقتصادی و تجاری ارتباط خود با عربستان را بیشتر کرد.

تارنمای «عرب نیوز» در تحلیل شرایط لبنان نوشت: «دارالفتوی» که عالی ترین نهاد سنی لبنان است مجموعه ای از دیدار ها و بیانیه ها را صادر کرد. این نهاد به صورت غیررسمی اتحاد خود با حریری را بیان و عنوان کرد هیچ یک از چهره های سنی حاضر به جانشینی سعد حریری نیستند. 

شیخ «ابو لطیف الداریان» مفتی اعظم لبنان هم با مسئولان حافظ منافع سفارت عربستان در بیروت دیدار کرد و گفت: اتفاق کنونی در لبنان بسیار خطرناک است و به هوشیاری زیادی برای حفظ وحدت ملی همه لبنانی ها نیاز دارد.

«فواد سینیوره» رهبر یکی از بلوک های مهم سیاسی در مجلس لبنان نیز این استعفا را زنگ خطری در راه مصالحه سیاسی در لبنان عنوان کرد.

«آنتونی حداد» تحلیلگر مسائل راهبردی به عرب نیوز گفته است لبنان اکنون با چندین احتمال روبه رو است؛ شاید یک جنگ ناگهانی از سوی اسرائیل رخ دهد که موجب ویرانی های عظیمی شود. از طرف دیگر ممکن است اقتصاد این کشور بار دیگر از سوی کشورهای عربی که در لبنان سرمایه گذاری هایی کرده اند منزوی شود. در این حالت مبادلات اقتصادی با بیروت قطع خواهد شد. همچنین ممکن است آمریکا هم لبنان را در وضعیت ویژه ای تحریم کند. 

تحلیلگران استعفای نخست وزیر لبنان را حرکتی برای افزایش فشار بر حزب الله می دانند و برخی نیز نگران افزایش بی ثباتی در این کشور شکننده هستند. به نقل از یکی از کارشناسان اندیشکده واشنگتن، شرایط برای وقوع هر سناریویی از جمله افزایش خشونت آماده است.

«حنین قدار» اعتقاد دارد: قدرت حزب الله در ساختار دولت لبنان زیاد شده است؛ از طرف دیگر هیچ چهره سنی وجود ندارد که جایگزین سعد حریری در پست نخست وزیری شود؛ بنابراین افزایش قدرت حزب الله و ایران در لبنان تقریبا قطعی خواهد بود.

تارنمای خبری تحلیلی «المانیتور» در زمینه آینده تحولات در لبنان نوشت: چهارم نوامبر را می توان نمونه کامل تحقق تئوری توطئه در میان اعراب عنوان کرد زیرا با سه تحول مهم در ریاض همراه بود؛ استعفای نخست وزیر لبنان در ریاض، سرکوب شاهزادگان از سوی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و در نهایت حمله موشک بالستیک یمنی ها به پایتخت عربستان. 

تحلیل این گزارش به رقابت های منطقه ای سعودی ها با ایران پرداخت و چنین نگاشت: با ظهور داعش سعودی ها در لبنان به تنش زدایی با ایران پرداختند اما اکنون که داعش در عراق و سوریه در حال نابودی است ریاض دوباره به فکر چالش آفرینی برای حزب الله و اقدامات سیاسی در بیروت است. 

بر اساس این تحلیل عربستان می خواهد با ایجاد تنش در لبنان، معامله ای گسترده تر را با ایران رقم بزند به گونه ای که قادر باشد تنش زادیی را با تهران در دیگر بخش ها و از جمله سوریه به اجرا در آورد زیرا در این شرایط عربستان قادر به مقابله و رودر رویی با ایران نیست.

این تحلیل سه سناریو را برای آینده لبنان برشمرده است: ادامه بحران در لبنان و تمدید دوره پارلمان برای مقابله با افزایش قدرت حزب الله نخستین احتمال است. مورد دوم انتخاب یک نخست وزیر چالش برانگیز برای ریاض است. انتخاب سوم نیز انتخاب دولت انتقالی تکنوکرات با انتخاب یک چهره سنی میانه روی مورد تایید حریری است تا شرایط را برای برگزاری انتخابات فراهم کند.