از صدر اسلام یکی از مکان ها و مجامعی برای تبیین و گسترش دین اسلام   و وحدت مسلمین به وجود مساجد بودند و در اهمیت این مکان همان بس که پیامبر اسلام به محض ورود به مدینه ساخت مسجد قبا را بنا نهاد و بیشتر برنامه های آن دوران در مساجد انجام می شد.

بیشترین فعالیت های مسلمانان در پیشرفت و گشترش اسلام از مساجد پی ریزی شد و از همان ابتدا  نقش مساجد در بیشت فعالیت های اجتماعی، دینی، فرهنگی و حتی سیاسی کاملا مشهود بود و مسجد بهترین مرکز برای ارائه اطلاعات و اخبار به عموم مردم بوده و است.

رفته رفته نقش مساجد در امور مختلف چشمگیر تر شد و حکومت های اسلامی بیشترین پیر زها و موفقیت ها را با اتکا به مساجد و به دست آودند.

 در جامعه کنونی و عصر حاضر هم مساجد منبع و ریشه شکل گیری تشکلات، نهادهای اسلامی و بسیاری از واقعه های تاریخی بوده است که از جمله آنها می توان به قیام علیه کشف حجاب در مسجد گوهر شاد و یا سخنرانی های کوبنده امام خمینی(ره) در مسجد اعظم قم اشاره کرد.

در این مشاجد همواره تشکل ها با  پایبندی بر اصول اسلام و با توجه به توصیه های قرآن و معصومین(ع)  در پیشبرد اهداف خود اهتمام ورزیده اند و با استفاده از نیروهایی جوان و نخبه به دستوارت قرآن واسلام جامع عمل می پوشانند.

با نگاهی گذار به زندگی بزگان و فرهیختگان در می یابیم که بارقه های پیشرفت و رشد یکایک آنها از مسجد و مکان های مقدسی نظیر آن به وجود آمده است.

در پیروزی انقلاب اسلامی نیز مسجد نقش اساسی و مهمی داشته و این مکان سنگر فرهنگی و فکری آن دوران بوده است و می توان گفت یکی از دلایل مهم پیروزی انقلاب فعالیت های روحانیون و بزرگان در مساجد بوده است.

در جنگ تحمیلی نیز مساجد نقشی مهم در پشت جبهه ها، اعزام و آموزش نیروها به جبهه های حق علیه باطل داشتند و زنان و مردان ایرانی شبانه روز در مساجد فعالیت می کردند.

در دوران دفاع مقدس از مسجد جامع خرمشهر می توان به نماد مقاومت نام برد که خود زبانی گویا در باب جایگاه مساجد است.

در تکمله می توان گفت که مسجد مختص به دوره و جامعه خاصی نیست و دو تمام ادوار و جوامع می تواند مهمترین مکان برای پیشرفت آن منطقه باشد.